Hanneke Knoop

Crisis als kans, en kwetsbaarheid als voorwaarde voor groei. Dit is hoe ik als psycholoog en onderwijskundige kijk naar de begeleiding van mensen met een groot ontwikkelpotentieel. Dit potentieel benutten doe je zelf, maar het ontdekken en onderzoeken ervan hoef je niet alleen te doen. Sterker nog, dit kún je niet alleen. Het is een ingewikkeld proces waarbij je hulp van je omgeving nodig hebt. Als hulp van iemand uit je directe omgeving niet lukt of kan, is het inschakelen van professionele hulp een goed alternatief.

In mijn praktijk Gelukkig in Beeld begeleid ik hoogbegaafde volwassenen, kinderen én hun ouders met sociaal en emotioneel welbevinden. Een mismatch met de omgeving (school, werk of thuis) kan een bedreiging zijn voor dit welbevinden. Dit kan leiden tot allerlei klachten zoals angst, depressieve gevoelens, eenzaamheid, boosheid etcetera. De theorie van positieve desintegratie noemt periodes waarin deze klachten zich uiten, crises. Een crisis varieert van klein tot groot, van kortdurend tot langdurend. Het heeft als gemeenschappelijk kenmerk dat iemand zich niet langer OK voelt met hoe de dingen gaan en zich niet langer wil en kan conformeren aan de gangbare normen.

Als kind, vrouw, moeder en professional heb ik zelf ook meerdere crises doorgemaakt. Van klein tot groot, kortdurend tot langdurend. Dit maakt me ervaringsdeskundige. Het maakt me ook normaal, want crises horen bij het leven. Als je je realiseert dat crisis een kans biedt om je te ontwikkelen, maakt dit crisis – hoe gek het ook klinkt – tot iets positiefs. Sometimes when things are falling apart, they may actually be falling into place. Makkelijk om je dit achteraf te realiseren. Middenin een crisis is dit lastiger. Of lijkt het onwaarschijnlijk. Een cliché.

Hulp vragen in een crisis maakt kwetsbaar. Hulp accepteren maakt kwetsbaarder. Op zoek gaan naar kansen om kwetsbaarheid te reguleren, maakt kwetsbaar in de overtreffende trap. Hiervoor gebruik ik de door mij ontwikkelde methode Overexcitabilities in Beeld. Dit breid ik uit met datgene wat in een specifieke casus nodig blijkt: maatwerk dus. Uiteindelijk leidt deze kwetsbaarheid tot groei en biedt de crisis kansen om je te ontwikkelen.

Ik vind het een voorrecht om daar getuige van te mogen zijn en een begeleiding af te ronden met een schijnbaar ander persoon dan degene die ik ontmoette tijdens het kennismakingsgesprek. Zelfacceptatie, weten wat je wilt – of juist niet – en bovenal inzicht in je kwaliteiten en kwetsbaarheden, gecombineerd met dit te durven uiten naar je omgeving, helpt je om je ontwikkelpotentieel meer en meer te gaan benutten. Dat ik in het proces van ontwikkeling van de ander een (bescheiden) rol mag spelen, geeft mij energie. Het helpt mij om mijn eigen ontwikkelpotentieel te laten bloeien.